Quickscan Sociaal Domein

Omschrijving onderzoek

De Rekenkamer Leiden & Leiderdorp heeft twee quickscans laten uitvoeren naar de stand van zaken van het sociaal domein van de gemeenten Leiden en Leiderdorp. De quickscans zijn bedoeld om op hoofdlijnen te laten zien hoe het er in beide gemeenten voor staat en waar aanvullend onderzoek nodig is.

Beide quickscans laten zien dat er veel gebeurt binnen het sociaal domein: beide gemeenten hebben ingezet op de ontwikkeling van nieuw beleid, er is sprake van nieuwe aanbieders voor het welzijnswerk en de regionale samenwerkingsverbanden veranderen. Voor alle drie de velden binnen het sociaal domein (jeugdhulp, WMO en WenI) geldt dat het gebruik in Leiden en Leiderdorp hoger is dan in vergelijkbare gemeenten.

Belangrijke conclusies uit de onderzoeken betreffen de financiële situatie. Met name de kosten voor de Jeugdzorg zijn, net als landelijk het geval is, in beide gemeenten hoog. Zowel Leiden als Leiderdorp weten niet precies aan welke zorg het geld op gaat.

Het beleid van Leiden en Leiderdorp komt deels tot stand in regionale samenwerkingsverbanden. De gemeenten weten elkaar hierin goed te vinden. Toch verloopt de uitvoering niet altijd soepel: waar Leiden vaart heeft gezet achter het nieuwe minimabeleid, had Leiderdorp te maken met de (negatieve) effecten van het hoge tempo van de buurgemeente.

Ook binnen de gemeenten is samenwerking een punt van aandacht: met name het aanpalende domein Wonen is van belang voor het sociaal domein. Het domein Wonen kent zijn eigen uitdagingen, als eerste zichtbaar in de woningnood. Dat maakt het omgaan met de vragen vanuit het sociaal domein niet eenvoudig. De quickscans laten zien dat er meerdere projecten lopen op het raakvlak van beide domeinen, waarvan de effecten nog niet bekend zijn.

Graag brengen wij de website Toezicht Sociaal Domein onder de aandacht, waar vanuit het Rijk kennis gedeeld wordt ten behoeve van het werk van de gemeenten.

Hoofdvraag

Waar moeten we op letten binnen het complexe sociaal domein?

Onderzoeksbureau

Het onderzoek is onder begeleiding van Beatrice Snel en Janneke Jansen van de Rekenkamercommissie Leiden & Leiderdorp uitgevoerd door onderzoeksbureau Hiemstra en De Vries.

Behandeling

• Op 14 april 2020 hebben wij de quickscans Sociaal Domein 'Zorgen over zorg' aangeboden aan de gemeenteraden. Het college is daarna in gelegenheid gesteld om met een bestuurlijk reactie te komen. Naar aanleiding van de quickscans gaan wij het gesprek aan met de raden van Leiden en Leiderdorp. Het gesprek richt zich op het bespreken van de impact van de uitkomsten en de behoefte van de beide raden aan aanvullende inzichten. Vervolgonderzoek kan een manier zijn om hieraan tegemoet te komen. In onze onderzoeksagenda is het plan opgenomen om een aanvullend onderzoek binnen het domein Jeugd uit te voeren. Hierbij zal de focus allereerst liggen op het verkrijgen van meer inzicht in de kosten. Omdat we in de quickscans geen aanbevelingen doen, wordt er dit keer geen raadsbesluit vastgelegd.
• Op 4 juni 2020 spraken wij in Leiden met de commissie Onderwijs en Samenleving.
• Op 29 juni 2020 spraken wij met de raad van Leiderdorp tijdens de informatieavond. U kunt meer informatie vinden en de opname terugkijken op de site van Leiderdorp.